Tình trạng sử dụng trái phép chất ma túy ở nước ta

Tình trạng sử dụng trái phép chất ma túy ở nước ta đang diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Trong đó nổi lên một số vấn đề mới cần quan tâm là tỷ lệ sử dụng trái phép các chất ma túy tổng hợp (MTTH) ngày càng tăng so với các loại ma túy “truyền thống” nhóm Opiat (thuốc phiện, heroin…)

Tổng quan tình hình sử dụng trái phép chất ma túy tại Việt Nam

Tình trạng sử dụng trái phép chất ma túy tại Việt Nam đang diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Một số vấn đề nổi cộm cần quan tâm là:

1. Tỷ lệ sử dụng ma túy tổng hợp (MTTH) ngày càng tăng so với ma túy truyền thống.
2. Đối tượng sử dụng ma túy ngày càng trẻ hóa.
3. Tình trạng lợi dụng các cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự và dịch vụ nhạy cảm để sử dụng trái phép ma túy, gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.

Thực trạng sử dụng ma túy tổng hợp (MTTH)

1. Tỷ lệ người sử dụng MTTH tăng nhanh, khoảng 70-80% người nghiện tại Việt Nam đang sử dụng MTTH, tại một số địa phương còn lên đến 80-95%.
2. Các loại MTTH hiện nay rất đa dạng, giá thành ngày càng rẻ, dễ cất giấu và sử dụng, tính độc hại cao.
3. MTTH gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng như phá hủy não bộ, thay đổi cấu trúc tế bào thần kinh, gây ra loạn thần, hoang tưởng, “ngáo đá”.
4. Nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, còn nhận thức chưa đầy đủ về tác hại của MTTH, cho rằng sử dụng MTTH không gây nghiện, là “dân chơi”, “sành điệu”.
5. Sử dụng MTTH đã gây ra nhiều vụ việc nghiêm trọng như vụ 7 người tử vong trong lễ hội âm nhạc ở Hồ Tây, vụ ca sĩ Châu Việt Cường gây ra cái chết người, vụ án đối tượng “ngáo đá” sát hại công an xã, vụ việc NSUT Vũ Mạnh Dũng bị sát hại…

Tình trạng người sử dụng ma túy ngày càng trẻ hóa

1. Số người nghiện dưới 16 tuổi chiếm 0,1%, từ 16 đến dưới 30 tuổi chiếm 48%, dưới 35 tuổi chiếm tới 76% trong tổng số người nghiện có hồ sơ quản lý.
2. MTTH đã len lỏi vào học đường với những tên gọi mỹ miều như “tem giấy”, “nước vui”, “trà sữa”, “ma túy dạng khô gà”…
3. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực tuyên truyền phòng chống, nhưng người nghiện MTTH vẫn không ngừng gia tăng, trẻ hóa nhanh chóng.

Tình trạng lợi dụng cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT để sử dụng ma túy

1. Các tụ điểm sử dụng MTTH trá hình xuất hiện ngày càng nhiều, tập trung ở các thành phố lớn và một số tỉnh.
2. Nhiều cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT và dịch vụ nhạy cảm như vũ trường, quán bar, nhà hàng, khách sạn còn tổ chức sử dụng MTTH để kiếm lời.
3. Lực lượng chức năng đã triệt phá nhiều tụ điểm, nhưng vẫn gặp khó khăn do các đối tượng núp dưới hình thức kinh doanh hợp pháp.
4. Công tác phòng ngừa, đấu tranh còn hạn chế do thiếu sự phối hợp của các ban ngành, đoàn thể địa phương.

Giải pháp phòng chống tình trạng sử dụng trái phép chất ma túy

Đẩy mạnh tuyên truyền phòng chống ma túy

• Đổi mới nội dung và hình thức tuyên truyền phù hợp với giới trẻ, học sinh, sinh viên, công nhân.
• Nhấn mạnh tác hại của MTTH và trang bị kỹ năng phòng chống.
• Nâng cao hiệu quả sử dụng mạng xã hội trong tuyên truyền.
• Phối hợp với các tổ chức đoàn thể, trường học trong tuyên truyền.
• Nâng cao vai trò phối hợp của “Gia đình – Nhà trường – Xã hội” trong giáo dục thanh thiếu niên.

Tăng cường công tác cai nghiện và quản lý sau cai

• Kết hợp điều trị theo pháp đồ của Bộ Y tế với các biện pháp trị liệu tâm lý để điều trị nghiện MTTH hiệu quả.
• Đẩy mạnh đấu tranh trấn áp nguồn cung MTTH từ nước ngoài.
• Phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng trong đấu tranh với tội phạm ma túy.
• Tập trung đấu tranh với các đường dây, ổ nhóm ma túy lớn.

Quản lý chặt chẽ đối tượng “ngáo đá”

• Lập danh sách, nắm chắc đối tượng để có biện pháp quản lý, đưa đi cai nghiện.
• Sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật liên quan để quản lý hiệu quả hơn.
• Phối hợp với ngành y tế, lao động trong điều trị, quản lý đối tượng.
• Xử lý nghiêm các trường hợp gây mất an ninh trật tự.
• Trang bị kiến thức, kỹ năng xử lý đối tượng “ngáo đá” cho lực lượng chức năng và nhân dân.
• Vận động nhân dân tham gia phòng ngừa tệ nạn xã hội

Những khó khăn, thách thức

1. Nhiều chất ma túy mới liên tục được phát hiện nhưng chưa có trong cơ sở dữ liệu tàng thư chất ma túy, gây khó khăn cho công tác kiểm soát.
2. Khi một chất ma túy mới bị phát hiện và kiểm soát, liên tục xuất hiện những chất mới có tính năng tác dụng tương tự thay thế, đặc biệt là ma túy nhóm cần sa tổng hợp.
3. Các đối tượng lợi dụng thành tựu khoa học kỹ thuật, công nghệ hóa học, dược học để sản xuất các chất ma túy mới, che giấu hành vi phạm tội.
4. Công tác giám định gặp khó khăn do thiếu các chất chuẩn ma túy mới làm cơ sở để giải quyết các vụ án liên quan.
5. Số lượng người nghiện đang sinh sống ngoài xã hội chiếm tỷ lệ cao (khoảng 70%), tiềm ẩn nguy cơ các đối tượng “ngáo đá” gây mất trật tự an toàn xã hội.

Kiến nghị, đề xuất

1. Kiểm soát chặt chẽ các hóa chất, tiền chất, thuốc gây nghiện có nguy cơ bị lạm dụng để sản xuất trái phép chất ma túy.
2. Bổ sung các chất chuẩn ma túy mới vào cơ sở dữ liệu để phục vụ công tác giám định.
3. Bổ sung các chất ma túy mới vào Danh mục các chất ma túy tại Việt Nam để kiểm soát hiệu quả.
4. Tăng cường phối hợp giữa các ban ngành, đoàn thể địa phương trong công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm ma túy.
5. Thường xuyên kiểm tra, giám sát công khai hoạt động của các cơ sở kinh doanh nhạy cảm, siết chặt chế tài xử lý vi phạm.
6. Sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật để quản lý hiệu quả đối tượng nghiện, nhất là những trường hợp “ngáo đá”.

Với những nội dung bổ sung trên, bài viết sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện hơn về tình hình, thực trạng cũng như khó khăn, thách thức và kiến nghị trong công tác phòng chống tệ nạn ma túy tại Việt Nam, đem lại nhiều giá trị hơn cho người đọc.