Điều trị hỗ trợ cai nghiện ma túy tại Việt Nam Điều trị hỗ trợ cai nghiện ma túy tại Việt Nam

Nghiện ma túy là một vấn nạn xã hội nghiêm trọng, gây ra nhiều hậu quả đau lòng cho cá nhân, gia đình và cộng đồng. Tuy nhiên, với sự phát triển của y học, nhiều phương pháp điều trị hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy đã được nghiên cứu và áp dụng tại Việt Nam. Bài viết này sẽ giới thiệu chi tiết về các phương pháp điều trị hiện đại, hiệu quả đang được sử dụng.

Mục lục

1 Phác đồ an thần kinh
2 Phương pháp điện châm
3 Thuốc Cedemex
4 Thuốc Bông sen
5 Thuốc Camat (BSA52)
6 Thuốc Heantos 4
7 Phương pháp dùng thuốc đối kháng Naltrexone
8 Điều trị thay thế bằng Methadone
9 Các chương trình giảm tác hại khác
10 Thách thức và hướng phát triển
11 Kết luận
12 Liên hệ tư vấn hỗ trợ cai nghiện ma túy tại nhà

Phác đồ an thần kinh

Phác đồ an thần kinh là phương pháp điều trị cắt cơn nghiện ma túy phổ biến nhất hiện nay. Được Bộ Y tế ban hành từ năm 1995, phương pháp này có nhiều ưu điểm như đơn giản, thuận tiện, dễ sử dụng và chi phí thấp. Tuy nhiên, do sự phát triển của y học và xu hướng sử dụng các chất ma túy mới, phác đồ này đang được nghiên cứu sửa đổi. Viện Sức khỏe Tâm thần Bệnh viện Bạch Mai hiện đang tiến hành nghiên cứu việc sử dụng thuốc clonidine trong điều trị hỗ trợ cắt cơn, nhằm nâng cao hiệu quả của phác đồ.

Phương pháp điện châm

Sau 3 năm nghiên cứu, ngày 21/10/2003, Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn áp dụng phương pháp điện châm trong điều trị hỗ trợ cai nghiện ma túy. Theo báo cáo của Bệnh viện Châm cứu Trung ương, phương pháp này không chỉ giúp cắt cơn nghiện hiệu quả mà còn có tác dụng kéo dài, giúp người nghiện không tái nghiện sau nhiều năm.

Thuốc Cedemex

Cedemex là loại thuốc được nghiên cứu và đánh giá có tính an toàn cao trong hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy. Thuốc có khả năng làm dịu các triệu chứng của hội chứng cai, đặc biệt là cảm giác khó chịu và thèm ma túy. Năm 2008, Cedemex đã được Cục Quản lý Dược Việt Nam cấp số đăng ký 5 năm và được sử dụng rộng rãi trong các trung tâm cai nghiện cũng như điều trị thí điểm tại cộng đồng ở 8 tỉnh, thành phố.

Thuốc Bông sen

Thuốc Bông sen là kết quả nghiên cứu của PGS. Lý Anh Tuấn (Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2) và lương y Lưu Văn Xiêm (Công ty FATACO Bến Tre). Được Hội đồng Khoa học Kỹ thuật Bộ Y tế nghiệm thu vào ngày 18/9/2001, thuốc Bông sen đã chứng minh được tính an toàn và hiệu quả trong việc hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy. Tương tự như Cedemex, thuốc Bông sen cũng được cấp số đăng ký 5 năm và được sử dụng rộng rãi trong các trung tâm cai nghiện và điều trị thí điểm tại cộng đồng.

Thuốc Camat (BSA52)

Thuốc Camat đã hoàn thành 3 giai đoạn nghiên cứu, chứng minh được tính an toàn và hiệu quả trong việc hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy nhóm opiats. Thuốc không gây tác dụng phụ đối với chức năng gan, thận và tạo máu. Hiện tại, Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương đang hoàn thiện quy trình sản xuất và các thủ tục để đăng ký lưu hành thuốc Camat.

Thuốc Heantos 4

Heantos 4 là sản phẩm nghiên cứu của Viện Hóa học thuộc Viện Khoa học Công nghệ Quốc gia phối hợp với Bộ Y tế. Kết quả nghiên cứu giai đoạn 1 và 2 cho thấy thuốc có tác dụng hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy nhóm opiats, giúp quá trình cắt cơn diễn ra êm dịu và ít gây tác dụng phụ. Hiện tại, thuốc đang trong giai đoạn nghiên cứu thứ 3.

Phương pháp dùng thuốc đối kháng Naltrexone

Naltrexone, với tên biệt dược là Danapha-Natrex 50, đã được Bộ Y tế chính thức ban hành hướng dẫn sử dụng để hỗ trợ điều trị chống tái nghiện ma túy nhóm opiats vào ngày 19/6/2006. Thuốc được phép sử dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh và cai nghiện ma túy có đủ điều kiện. Ngoài ra, còn có thuốc Albernil (naltrexone 50mg) của Công ty Medochemei (đảo Cyprus) cũng được sử dụng với mục đích tương tự.

Điều trị thay thế bằng Methadone

Methadone là một phương pháp điều trị thay thế cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện. Nghiên cứu về phương pháp này đã được triển khai từ cuối năm 1996 tại Viện Sức khỏe Tâm thần Bệnh viện Bạch Mai. Kết quả nghiên cứu cho thấy phương pháp này giúp giảm việc sử dụng chất dạng thuốc phiện, giảm tội phạm, giảm tử vong do sốc thuốc quá liều và giảm nguy cơ lây nhiễm HIV. Từ năm 2008, chương trình điều trị thay thế bằng Methadone đã được triển khai thí điểm tại Hải Phòng và TP. Hồ Chí Minh với 6 điểm điều trị và 1358 bệnh nhân tham gia.

Các chương trình giảm tác hại khác

Ngoài các phương pháp điều trị trên, một số chương trình giảm tác hại khác cũng đã được triển khai thí điểm ở nhiều địa phương trong cả nước. Các chương trình này bao gồm:

Trao đổi bơm kim tiêm sạch cho người nghiện chích ma túy
Tiếp cận và tư vấn thông qua đội ngũ đồng đẳng viên

Thách thức và hướng phát triển

Mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong việc nghiên cứu và áp dụng các phương pháp điều trị hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết:

Thiếu nguồn lực: Công tác nghiên cứu gặp khó khăn do thiếu đội ngũ cán bộ chuyên sâu, thiếu trang thiết bị và đặc biệt là thiếu kinh phí.
Hạn chế trong nghiên cứu cơ bản: Do nguồn kinh phí hạn hẹp, các nghiên cứu chủ yếu tập trung vào triển khai ứng dụng, chưa có nhiều nghiên cứu cơ bản để tìm ra các loại thuốc mới.
Chưa có giải pháp cho ma túy tổng hợp: Các phương pháp hiện tại chủ yếu áp dụng cho nghiện ma túy nhóm opiats, trong khi xu hướng sử dụng ma túy tổng hợp đang gia tăng.
Định kiến xã hội: Một số quan niệm cho rằng các biện pháp giảm tác hại là thỏa hiệp với ma túy, gây khó khăn trong quá trình triển khai.

Kết luận

Mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong việc nghiên cứu và áp dụng các phương pháp điều trị hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy, hiện nay vẫn chưa có một giải pháp tối ưu nào có thể giải quyết triệt để vấn đề nghiện ma túy. Bên cạnh các phương pháp y học, sự quyết tâm của người nghiện, sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng vẫn là yếu tố quyết định để cai nghiện thành công. Cần có sự kết hợp đồng bộ giữa các biện pháp y tế, tâm lý và xã hội để đạt được hiệu quả cao nhất trong công tác phòng chống và cai nghiện ma túy.